Psychische klachten

De eerste periode na de bevalling heeft 1 op de 8 vrouwen last van lichte tot zeer ernstige psychische klachten. Hoe herken je deze en wat is er aan te doen?

Postnatale depressie

Een postnatale depressie herken je aan somberheid, nergens zin in hebben, niet willen eten en niet kunnen slapen. Heb je sombere buien die niet weggaan, lig je de hele nacht wakker, kun je niet van dingen genieten (ook niet van je pasgeboren baby; misschien wil je hem ook niet vasthouden of wens je dat hij nooit geboren was), heb je geen eetlust en zie op tegen de dag, praat daar dan over met je verloskundige of kraamverzorgende. Bij 1 op de 10 vrouwen gaan deze depressieve gevoelens na de bevalling niet vanzelf over. Zij komen in een postpartum depressie terecht, oftewel een postnatale depressie. Deze depressie kan weken, maanden of soms langer aanhouden.

Symptomen

Er zijn verschillende gradaties in een postnatale depressie, van licht tot zeer ernstig. Huilen, angst en prikkelbaarheid, piekeren en slecht slapen zijn de meest karakteristieke kenmerken. Soms is er extra begeleiding nodig bij het opbouwen van een goede band tussen jou en de baby. In de meeste gevallen is een postnatale depressie te behandelen met therapie, met medicijnen of met een combinatie van beiden. Dus: als je deze klachten herkent, praat er dan over met je verloskundige of met de kraamverzorgende.

Posttraumatische stress-stoornis

Wanneer er tijdens de bevalling een ingrijpende of levensbedreigende situatie ontstaat – bijvoorbeeld een zuurstoftekort bij de baby of een onverwachte keizersnede – kan je last krijgen van angstaanvallen en flashbacks. Dit heet posttraumatische stress-stoornis (PTSS). Het gaat dan om een herbeleving van een trauma; daardoor ontstaat er angst en paniek.

Ongeveer 1-2 % procent van de vrouwen heeft een traumatische ervaring tijdens de bevalling die zich uit in een posttraumatische stress- stoornis. PTSS komt vaker voor na een ongeplande (spoed)keizersnede, bij vrouwen die te weinig begeleiding krijgen bij de traumatische gebeurtenis, en bij degenen die moeilijk met stress kunnen omgaan.

Symptomen

Bij een posttraumatische stress-stoornis heb je last van slecht slapen door nachtmerries of steeds terugkerende beelden van de traumatische gebeurtenis. Het kan moeilijk zijn om voor je baby te zorgen omdat hij je te veel herinnert aan de traumatische gebeurtenis. Andere klachten zijn prikkelbaarheid, veel schrikreacties en overdreven waakzaamheid. Het helpt om erover te praten, zowel met je partner en familie, je verloskundige en een psycholoog.

Goede voorbereiding

Een PTSS is soms te voorkomen door een goede voorbereiding op de bevalling en een geboorteplan. Zo heb je zo realistisch mogelijk beeld van wat er ongeveer gaat gebeuren en kun je je wensen vast kenbaar maken.

Kraambedpsychose

Een kraambedpsychose – ook wel postpartum psychose (PPP) genoemd – is een psychose die ontstaat na de bevalling. Je herkent een kraambedpsychose aan: wanen, hallucinaties, achterdocht en verwardheid. Voorafgaand aan de psychotische symptomen, slaap je vaak slecht, word je rusteloos, prikkelbaar of opgewonden. Deze eerste verschijnselen kunnen enkele uren tot enkele weken na de bevalling beginnen, maar ook het stoppen met borstvoeding vormt soms een aanleiding. Een postpartumpsychose komt erg weinig voor, bij 1 á 2 op de 1000 vrouwen.

Symptomen

Bij een kraambedpsychose kun je last hebben van enorm veel energie, wantrouwen, angst, gewelddadige gedachten, hallucinaties (zoals stemmen in je hoofd), geen tijdsbesef of verwardheid. Je kunt het gevoel hebben dat je gek aan het worden bent. Dit kan heel beangstigend zijn. Het hoeft niet zo te zijn dat al deze symptomen tegelijkertijd optreden. Schakel zo snel mogelijk hulp in als je merkt dat je de grip op de werkelijkheid verliest. Als je een kraambedpsychose hebt verlies je namelijk het inzicht dat je ziek bent.

Klinisch kraambed

Bij een klinisch kraambed blijf je na de bevalling een paar dagen op de kraamafdeling. Soms kun je thuis bevallen en een paar uur na de bevalling naar het ziekenhuis gaan. Gebruik je antidepressiva dan kunnen deze afkickverschijnselen bij de baby geven. Daarom is begeleiding en controle in het ziekenhuis fijn.